Feike Sijbesma
Sponsorborrel - 29 maart 2019
Man met een missie.
Ook deze borrel was er weer zo een die je gerust onder de noemer hoogtepunten mag scharen. Gastspreker deze keer was Feike Sijbesma, CEO van Koninklijke DSM N.V. Volgens mensen die het weten kunnen, is hij momenteel de meest invloedrijke man, of CEO zo u wilt, van Nederland. Opgeleid tot medisch bioloog en bedrijfskundige startte hij zijn loopbaan bij Koninklijke Gist-Brocades N.V. In 2000 werd het bedrijf overgenomen door DSM (de voormalige Staatsmijnen), dat zich al lang niet meer richt op de mijnbouw, maar zich omgevormd heeft tot een chemiebedrijf.
Na een glanzende interne carrière werd hij in 2007 benoemd tot bestuursvoorzitter van DSM. Naast zijn baan bij DSM bekleedt Sijbesma nog een aantal commissariaten, bij onder andere De Nederlandsche Bank en Unilever. Verder is hij bestuurslid van de Europese brancheorganisatie voor de chemische industrie en is hij lid van de Global CEO Counsil van de Chinese People’s Association for Friendship with Foreign Countries. In 2010 werd hij door de Verenigde Naties verkozen tot Humanitarian of the Year.
Feike Sijbesma krijgt 500 invitaties per jaar om als gastspreker op te treden, waarvan hij er 45 accepteert. HFC’er Paul Prevoo, met wie hij een nauwe relatie onderhoudt, wist hem ertoe over te halen ook een keer op HFC te spreken.
Na de weergaloze inleiding van Henk Uildriks kwamen de toehoorders veel aan de weet over de persoon Sijbesma. Professor David de Wiel liet Feike ruiken aan biomedisch en biotechnologisch onderzoek. De professor was een begenadigd voetballer die nooit kopte omdat dat zijn hersenen zou beschadigen. Drank had daarop in die tijd geen invloed...
Sijbesma was aanvankelijk lid van het ongemengde Utrechtse Studenten Corps. Hij hield echter van vrouwen en stapte over naar het ‘gemengde’ Unitas waar hij als nuldejaarsstudent Inge Hoornweg tot zijn echtgenote maakte. Twee zoons waren het gevolg, ondanks dat Feike hockeyde bij ‘Slap Stick’...
Enige gezworen vrienden voor het leven vierden in 1980 vakantie in Italië met op het dak van de auto een toen nog vrij onbekend attribuut: een surfplank. Een paar Duitsers wilden graag surfles van Feike, uiteraard tegen betaling. De Duitse dames kregen gratis les.
Na zijn studie in Utrecht volgde bedrijfskunde in Rotterdam. Zijn eerste sollicitatie bij Gist-Brocades was geen succes. Ondanks zijn uitstekende cv paste hij niet in het profiel, zeiden ze. Hij nam er geen genoegen mee en vroeg een gesprek aan met de directeur. Het geplande onderhoud van tien minuten liep uit naar twee uur. Hij kreeg de baan. Sijbesma verklaarde later dat hij al zijn vrienden had verteld de baan te zullen krijgen, dus een afwijzing zou zijn ego enorm geschaad hebben.
Wat was de boodschap in het verhaal dat Sijbesma voor de aanwezigen in petto had? DSM is een beursgenoteerd bedrijf. Dan heb je dus te maken met aandeelhouders en gebruikelijk is dat zij alleen uit zijn op een maximale winstuitkering. Bij DSM heeft Sijbesma te maken met grootaandeelhouders als pensioenfondsen en banken zoals ING, ABN e.d. Onder andere door zijn vele internationale reizen en contacten werd hij geconfronteerd met grote armoede elders in de wereld. Het klimaat, de duurzaamheid en uiteraard de gezondheidszorg staan ook hoog op zijn agenda, want DSM is wereldwijd een grote speler op het gebeid van voeding en gezondheidsproducten zoals vitamines.
Sijbesma merkte gaandeweg zijn loopbaan dat mensen meer en meer naar hem begonnen te luisteren en zijn ideeën om de wereld een beetje beter te maken begonnen te accepteren. Hij stelt vast dat een miniem gedeelte van de wereldbevolking samen net zoveel heeft als de hele rest bij elkaar. “U”, zo hield hij de aanwezigen voor, “behoort tot de paar miljoen rijksten op aarde.” Deze ongelijkheid kan in zijn ogen niet doorgaan.
De invloed van het klimaat is er altijd al gewest, maar het gaat nu wel heel erg snel. Afrikanen die vroeger in staat waren om nieuw land te gaan bewerken als het oude was uitgeput, kunnen nu niet meer weg. Het land is onbewerkbaar en er komen steeds meer mensen bij, die ook ruimte zoeken om te boeren. De wereld telt momenteel 65 miljoen vluchtelingen, van wie er 4,5 miljoen in Europa zijn opgevangen. Dit is volgens Sijbesma maar pas het begin.
Aangrijpend was zijn ervaring in een schooltje in Bangladesh dat hij met vrouw en zonen bezocht. In een klas met zestig kinderen greep een jongetje hem vast en begon hem te knuffelen. Toen Feike de lerares vroeg waarom de jongen dat deed, vertelde zij dat 45 kinderen in de klas wees zijn en die worden nooit geknuffeld. Hun ouders zijn allemaal overleden aan AIDS en/of geweld. Dit maakte diepe indruk op Fijke en sterkte hem in de gedachte om naar oplossingen te zoeken. Elke zes seconden sterft er een kind in de wereld. Dat zijn er ruim veertienduizend per dag.
Als grootste leverancier wereldwijd van grondstoffen voor voedingsmiddelen wil DSM daar iets aan bijdragen. Klacht van de landen die hulp ontvangen is dat de mensen wel in leven worden gehouden, maar niet gezond zijn. Sijbesma besprak dit met VN-voorzitter Kofi Annan. Deze deelde met hem het gevoel dat er iets moest veranderen. Veel armen krijgen nu beter voedsel dat niet alleen de honger stilt, maar ook meer vitamines en mineralen bevat.
Sijbesma verzamelde bedrijven om zich heen die wilden helpen bij het oplossen van de vele problemen. Hij dacht aan honderd bedrijven. Het zijn er uiteindelijk vijfhonderd geworden. In Rwanda kopen zij van 25.000 boeren alles op wat deze verbouwen. De verwerking tot producten gebeurt ook in het land zelf, zodat werkgelegenheid ontstaat en dicht bij de afnemers wordt geproduceerd.
Feike hekelde de opstelling van Frankrijk dat deze boeren meer wil betalen. De voorwaarde is dat de verwerking dan wel in Frankrijk moet plaatsvinden. Daarvoor is een subsidiepot beschikbaar.
Om even terug te komen op de titel van dit stuk: Sijbesma wist zijn aandeelhouders ervan te overtuigen dat winst maken er een is, maar dat de wereld een beetje vooruit te helpen een plicht is. Als dat ten koste gaat van een stukje winst, dan moet dat maar. Een opstelling die je niet snel verwacht van een multinational. Dat de aandeelhouders daarmee instemmen, zegt iets over het veranderde klimaat dat is ontstaan in het bedrijfsleven met Sijbesma als exponent.
Een mooie uitspraak van hem in dit verband is: “Niemand kan succesvol zijn in een wereld die faalt.” Feike Sijbesma: een man met een missie.
Eric van Westerloo
Foto's: Robert van Koolbergen