Hommage
Een hommage (eerbetoon) komt vaak wat laat. Je ‘bewijst’ zoiets aan een kunstenaar, een groot sportman of iemand die op zijn/haar gebied iets bijzonders heeft verricht. Werk of verdiensten komen dan toch nog een keer volop in het licht te staan.
Dat gebeurde bijvoorbeeld in 1996 toen het Joods Historisch Museum in Amsterdam een grote overzichtstentoonstelling wijdde aan Jules Chapon. Ja, die.
Jules Chapon (1914-2007) was een zeer goede voetballer. In het Miss Blanche Luxe Album van 1932 ‘200 vooraanstaande voetballers’ prijkt de afbeelding van Jules naast die van internationals als Lagendaal, Andriessen en Van Heel. In de competitie speelde HFC op het hoogste niveau (Feijenoord, ADO, Ajax etc.).
Tijdens de bezetting wordt bijna de hele familie van Jules vermoord. Jules ontsnapt uit de gevangenis en zijn zusje Selma duikt onder. Zijn vader Barend wordt in 1943 na de aanslag op de Duitser Alois Bamberger samen met negen andere Haarlemmers in de Kennemer duinen gefusilleerd. Als Jules na de oorlog terug wil keren naar zijn (ouderlijk) huis aan de Spaarnelaan 25 wordt dat bewoond door de NSB-er Nederkoorn, de man die zijn vader de dood in joeg. Slechts met veel moeite krijgt Jules zijn ouderlijk huis terug.
Deze Nederkoorn wordt na de oorlog ter dood veroordeeld, de straf wordt teruggebracht naar 20 jaar maar nog geen vijf jaar later loopt hij al weer vrij rond in Haarlem!
Op zijn onderduikadres gaat Jules zich toeleggen op tekenen en schilderen en krijgt les van onder andere Kees Verwey. Vanaf 1947 wordt Jules gevraagd voor het maken van monumentale kunstwerken: stalen platen met glas: de wand voor de Nederlandse Bank (cineast Wim van der Velde maakte er een film over), de Bijlmerbajes, Fokker etc.
Als Jules een atelier aan het Klein Heiligland betrekt, merkt hij tot zijn ontzetting dat Nederkoorn honderd meter verderop werkt. Jules wordt bijkans gek en is van plan deze ‘schoft onder de wielen te krijgen’. Op aanraden van zijn huisarts vertrekt hij naar Frankrijk om daar zijn inmiddels succesvolle carrière voort te zetten. Daar maakte hij kennis met Ossip Zadkine, Nicolaas de Staël en leden van de Cobra beweging
In Saint- Cyprien maakte Jules krachtige kleurrijke doeken die in Frankrijk en in Nederland (Joods Historisch museum) werden geëxposeerd.
Waarom nu Jules Chapon. Wellicht niemand ziet het doek dat hij ooit schonk aan HFC en dat nu ‘verstopt’ achter de trap hangt te verpieteren: een blamage!!!
Elke keer als ik het clubhuis betreed, groet ik dit doek als hommage aan Jules. Dit werk verdient een beter lot. Hopelijk krijgt dit fraaie energieke, harmonieus gekleurde werk een ereplaats in ons nieuwe clubhuis met daarnaast een plaquette met informatie over Jules Chapon, een ras-voetballer, getourmenteerd door de gebeurtenissen in de oorlog en een kunstenaar die we als ‘museaal’ mogen bestempelen.
Zo’n doek hoort op een waardige plek te hangen.
Als hommage aan Jules Chapon.
Joop van Schaik
27 november 2020
