Bart Bruin is forensisch accountant en CEO van het fraudeonderzoeksbureau Integis in Velsen-Zuid. Inleider Henk Uildriks interviewde de gastspreker van de avond en noemde hem de grootste cijferneuker van Nederland. Bruin kon daar wel om lachen, maar volgens hem zat daar wel wat in. Want fraude is overal in de samenleving. En om dat te kunnen aantonen zul je met vooral schriftelijke bewijzen moeten komen die veelal pas na gedegen boekenonderzoek naar boven komen.

Zo leidde een spellingsfoutje in een zogenaamd door De Nederlandsche Bank geschreven brief tot de ontmaskering van een fraudeur die er een miljoen euro van zijn schoonvader doorheen had gejaagd. Op perfect nagemaakt briefpapier verklaarde de bank dat de schoonzoon keurig netjes een koffer met vals geld had ingeleverd en dus van alle blaam gezuiverd was. Perfect? Nee, want de spellingcorrector van zijn computer had in het briefhoofd ‘Nederlandsche’ (met ch) gecorrigeerd in ‘Nederlandse’ en dat laatste had de schoonzoon overgenomen.

Bart Bruin was in zijn jonge jaren een talentvol honkballer en bracht het tot hoofdklasseniveau bij Kinheim. Weliswaar op het derde honk dat, althans volgens Uildriks, de meest luie plek in het veld is, maar zelfs daar kom je niet te staan als je er niks van kunt. Bruin volgde toen als student een opleiding bij de Belastingdienst en had, zoals alle studenten, voortdurend geldgebrek. Toen de honkbalclub Giants uit Diemen hem dan ook vijfduizend gulden netto bood om een seizoen bij die club te komen honkballen, hapte hij toe. Maar hoe waren deze inkomsten te verantwoorden bij de Belastingdienst, zeker omdat hij door Giants maandelijks in cashgeld werd betaald met munten en briefjes van vijf? Dat geld bleek rechtstreeks uit de recette te komen. De enige oplossing was: zorgen voor transparantie, want als de boeken niet duidelijk zijn ruiken de fiscus én de forensische accountants onraad.

Forensische accountants doen financieel integriteitsonderzoek. De meeste fraude doet zich voor in vastgoed en belangenverstrengeling. Maar er zijn ook gevallen waarin penningmeesters een greep in de kas doen, directeuren privé-uitgaven in zakelijke facturen verwerken, zakenpartners smeergeld krijgen, functionarissen omgekocht worden en waarin geld van aanbestedingen via kick-back-constructies gedeeltelijk terugvloeit in de zakken van de opdrachtgevers. “Ja, de wereld is verrot. Dat is mijn adagium. Dat klinkt negatief en dat is het ook. Want fraude is overal en van alle tijden. Maar ik vind nog steeds dat ik een leuk en uitdagend vak heb. Maar soms is het moreel heel zwaar. Want het gaat wel om mensen en hun reputaties, hun veelal onschuldige gezinnen, hun vrienden- en kennissenkringen. Mensen worden ten val gebracht, wat niet zelden leidt tot veroordelingen, gevangenisstraffen, psychische schade of soms zelfs tot zelfmoord. Dat is af en toe best heftig”, aldus Bart Bruin.

Het pakketje kleine geschenken dat de spreker na zijn voordracht ten deel viel moest volgens Uildriks uitsluitend gezien worden als een bescheiden blijk van dank en geen poging tot omkoping, want hij had zojuist geleerd dat zoiets wel transparant moest zijn…

Bert Vermeer
Foto's: Robert van Koolbergen